Υπέρταση και Καρδιαγγειακά νοσήματα

Άρθρο από:
Μάινας Κωνσταντίνος
Καρδιολόγος με ειδίκευση στις Συγγενείς Καρδιοπάθειες

Η υπέρταση αποτελεί έναν από τους 5 κυριότερους προδιαθεσικούς παράγοντες για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων που περιλαμβάνουν το οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και την περιφερειακή αγγειοπάθεια. Οι άλλοι παράγοντες είναι η υπερλιπιδαιμία, το κάπνισμα, ο σακχαρώδης διαβήτης και το οικογενειακό ιστορικό.

Ετησίως ευθύνεται για 7 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους παγκοσμίως, ενώ απορροφά το 4,5% των δαπανών της υγειονομικής περίθαλψης. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια το 25% των ενηλίκων έπασχε από υπέρταση, αλλά φαίνεται ότι σήμερα πια αγγίζει το 30% και ίσως το ξεπερνά. Αυτό συμβαίνει γιατί ένας μεγάλος αριθμός ασθενών δεν γνωρίζει ότι πάσχει, καθότι δεν προκαλεί συχνά συμπτώματα και έτσι δυστυχώς δεν κινητοποιεί τους ασθενείς στο να ελέγχονται.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) περισσότερο από 50% των καρδιακών επεισοδίων και 75% την αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων προκαλούνται από την υπέρταση. Μελέτες δείχνουν ότι ασθενείς με υπέρταση διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο για καρδιαγγειακά επεισόδια σε σχέση με αυτούς που έχουν φυσιολογική πίεση. Δυστυχώς, η υπέρταση συνυπάρχει και με τους άλλους παράγοντες κίνδυνου, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης που το ποσοστό μπορεί να φτάνει και μέχρι το 80%. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, η συνύπαρξη και άλλων παραγόντων κίνδυνου δεν δρουν αθροιστικά αλλά πολλαπλασιαστικά.

Παράγοντες που επηρεάζουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο στην αρτηριακή υπέρταση, εκτός από τους γνωστούς, εμπλέκονται τελευταία και άλλοι όπως το περιβάλλον, οι κοινωνικοί παράγοντες, το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού και χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα όπως το ΧΑΠ, η άπνοια ύπνου, η χρόνια φλεγμονή από την Covid 19.

Η υπέρταση έκτος από οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου μπορεί να οδηγήσει σε υπερτροφία της αριστερής κοιλίας, σε καρδιακή ανεπάρκεια με μειωμένο ή διατηρημένο κλάσμα εξώθησης.

Ένα ξεχωριστό κεφάλαιο αποτελεί η υπέρταση στη γυναίκα, ιδιαίτερα όταν εμφανίζεται σε νέες ηλικίες που μπορεί να οφείλεται σε πολυκυστικές ωοθήκες, στη λήψη αντισυλληπτικών, στην προεκλαψία, στην υπέρταση της κύησης και στην πρόωρη εμμηνόπαυση.

Η φυσιολογική αρτηριακή πίεση, σύμφωνα με τις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες της υπέρτασης του 2023, πρέπει να είναι για τον γενικό πληθυσμό από 18 μέχρι 64 ετών <130mmHg η συστολική και <80mmHg η διαστολική. Σε πληθυσμό από 65 μέχρι και 79 ετών η φυσιολογική πίεση πρέπει να είναι <140mmHg η συστολική και < 80mmHg η διαστολική, ενώ σε πληθυσμό άνω το 80 ετών η συστολική μεταξύ 140mmHg και 149mmHg.

Επίσης, μια νέα πληροφορία, σύμφωνα με τις καινούργιες κατευθυντήριες οδηγίες, είναι ότι η διάγνωση της αρτηριακής υπέρτασης γίνεται στο ιατρείο με δύο επισκέψεις του ασθενούς σε διάστημα 4 εβδομάδων και επικουρικά λειτουργούν οι μετρήσεις του στο σπίτι. Οι μετρήσεις πρέπει να είναι τρεις διαδοχικές. Παραβλέπουμε την πρώτη και παίρνουμε τον μέσο όρο της δεύτερης και της τρίτης μέτρησης. Αυτό βέβαια ισχύει μόνο όταν ο ασθενής δεν έχει κάποια βλάβη σε όργανα στόχο, όπως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα ή δεν έχει υπέρταση 3ου σταδίου, δηλαδή σοβαρή υπέρταση.

Μετά τη διάγνωση της υπέρτασης θα χρειαστεί πλήρης έλεγχος, ανάλογα με το αν υπάρχει βλάβη σε όργανα στόχο. Στις νέες οδηγίες συμπεριλήφθηκε η μαγνητική τομογραφία της καρδιάς και η μέτρηση του δείκτη αντίστασης μετά από triplex νεφρικών αρτηριών.

Η μη φαρμακευτική θεραπεία περιλαμβάνει την απώλεια βάρους, τη δραματική μείωση λήψης του άλατος, την άσκηση και τον περιορισμό λήψης αλκοόλ.

Στη φαρμακευτική αγωγή έχουμε μια πληθώρα φαρμάκων που μπορούν να τη ρυθμίσουν. Σε περιπτώσεις ανθεκτικής υπέρτασης και αποτυχίας της φαρμακευτικής αγωγής, τότε μπορούμε να δράσουμε και επεμβατικά με τη νεφρική απονεύρωση που δείχνει τελευταία ότι έχει εξαιρετικά αποτελέσματα.